https://presentdaymova.wordpress.com
Дзякуй за відэаўрок Курбацкай Н. П. настаўніку гімназіі №1 г. Салігорска
На занятках табе трэба зразумець асаблівасці будовы канструкцый з простай мовай.
Да канца заняткаў ты будзеш
Ведаць асаблівасці будовы сказаў з простай мовай.
Умець будаваць схемы сказаў з простай мовай.
Ты будзеш сёння паспяховым, калі правільна запоўніш табліцы, выканаеш трэніровачныя практыкаванні, тэставыя і інтэрактыўныя заданнямі.
Пазнаёмся з тэарэтычным матэрыялам падручніка на с. 174 - 175.
Запоўні правую частку табліцыПростая мова | Ускосная мова | |
| Змест чужога выказвання | Перадаецца даслоўна, без змен | |
| Будова | Простая мова (П) і словы аўтара (А); набліжаецца да бяззлучнікавага складанага сказа | |
| Сродкі эмацыянальнасці | Ужываюцца пытальныя пабуджальныя, клічныя сказы, звароткі, выклічнікі | |
| Прыклад | Настаўнік сказаў вучням: “Запішыце дамашняе заданне” |
Спішыце, правільна афармляючы сказы з простай мовай. Пабудуйце схемы сказаў.
1. Эх, каб дожджык! (Н/н)е раз думаў Аляксей, з надзеяй пазiраючы на неба (В/в)ось было б добра! 2. I хто з двара ў дом ні прыходзіць пра холад гутарку заводзіць (Н/н)у ж i мароз — аж нос зрывае! А як на ўсходзе чырвань грае! (Я. Колас). 3. Косы пад пракосы — самi на абед, людзi добрыя! (Г/г)укнуу гаспадар, схаваўшы касу пад скошаную траву (А. Асіпенка). 4. У структуры сказаў з рознымi вiдамi сувязi выразна вылучаюцца дзве сэнсавыя часткі (С/с)казаў настаўнік i дадаў (I/i)x можна назваць логiка-структурнымi часткамі 5. Няўжо няма ні аднаго блiзкага мне чалавека (С/с)пытаўся Іван (Н/н)\і адной блiзкай душы? 6. Ён задумлiва сказаў (С/с)апраўднае каханне з часам не слабее а набiраецца сілы-моцы.
Заданне выканай у рабочым сшытку.
А 1. Адзначце сінтаксічныя канструкцыі з простай мовай.
| 1) “Ідзі, мая кароўка, у зялёную дуброўку, каб пад сонейкам хадзіла, пад месячкам не блудзіла”, - так выпраўлялі мы сваю малочніцу ў поле. | |
| 2) Апошні час у яго на душы было неспакойна. Хто ён цяпер? Без пяці хвілін камандзір узвода. | |
| 3) “Выбачайце, - нарэшце сказаў я, - дзе тут каралеўскі палац?” | |
| 4) Алесь падумаў: “Немагчыма стварыць для сябе ціхі аазіс, нейкае сховішча, куды не прыйдуць трывогі часу”. | |
| 5) Пісьменнік гаварыў, што адной з рыс індыйскага характару з’яўляецца адчуванне ўласнай годнасці. |
А 2. Адзначце, які знак прыпынку ставіцца на месцы пропуску ў сказе.
“Вясною _ - марыць Валік, - вернецца наша птушка ў родны край”.
1. Кропка; 2) коска; 3) двукроп’е; 4) двукоссе; 5) клічнік.А 3. Адзначце схему, якая адпавядае пастаноўцы знакаў прыпынку ў сказе.
| Бачыш вунь тую самую высокую вяршыню паказвае мне Ахмет (Я, я) там многа год авечак пасвіў. | ||||
| 1) “П, - а. – п”. | 2) “П! – а, - п”. | 3) “П... – а. – П”. | 4) “П? – а. – П”. | 5) “П! – а. – П!” |